आमचे इतर लेख वाचण्यासाठी आणि व्हिडीओ पाहण्यासाठी क्लिक करा : फेसबुक , युट्युब
भारतीय स्त्रियांच्या पारंपारिक वेशभूषेत कपाळावर लावण्यात येणारा भला मोठा कुंकवाचा टिळा हे एक खास वैशिष्ट्य आहे. काळाच्या ओघात कुंकू जाऊन त्याठिकाणी पातळ गंध आला आणि आता गंधाऐवजी टिकलीची क्रेझ आहे. पण, दोन भुवयांच्यामध्ये लावला जाणारा हा छोटासा ठिपका सौंदर्याला चार चांद लावतो यात काहीही वाद नाही. साडी असो की पंजाबी ड्रेस कपाळावर टिकली असल्याशिवाय भारतीय वेशभूषेला पूर्णत्व येतच नाही.
एरवी कामानिमित्त किंवा बाजारहाट करण्यासाठी घराबाहेर पडताना लेगीन्स, जीन्स, वनपीस अशी वेगवेगळ्या प्रकारची वेशभूषा प्रचलित असली तरी, सणसमारंभ आणि उत्सव साजरे करताना मात्र साडी आणि पारंपारिक आभूषणांनाच प्राधान्य दिले जाते.
पूर्वी फक्त लाल रंगाचंच कुंकू वापरला जात असलं तरी, आत्ता टिकलीच्या जमान्यात कपड्यांशी मॅचिंग करणाऱ्या रंगाच्या टिकल्या वापरल्या जातात. अनेक बॉलीवूड अभिनेत्रींनी हा ट्रेंड जोरात लोकप्रिय बनवला आहे.
साधारणपणे ९०च्या दशकात पारंपारिक कुंकू किंवा पातळ गंध लावण्याऐवजी टिकली लावण्याची फॅशन रूढ झाली. तुम्ही जर ९० च्या दशकातील असाल तर, सोनेरी रंगाचे शिल्पाचे टिकली पाकीट नक्कीच लक्षात असेल तुमच्या. टिकली म्हटलं की दोनच गोष्टी डोळ्यांसमोर येतात. एक म्हणजे बालपणीचे दिवस आणि पारंपारिक वेशभूषा.
शिल्पाच्या सोनेरी पाकिटातील एकसारख्या आकाराच्या टिकल्यांनी त्याकाळी मोठी क्रेझ निर्माण केली होती. आजही घराघरात ही पाकीटं हमखास पाहायला मिळतात. जणू याशिवाय रोजचा शृंगार अधुराच राहत होता. पारंपारिक प्रतिक असलेली ही छोटीशी टिकली आज फॅशन आयकॉन कशी बनली यावर एक नजर टाकूया.
पूर्वी स्त्रियांच्या दोन भुवयांमध्ये असलेली छोटीशी टिकली तिची जातधर्म ओळखण्यास सहाय्यभूत ठरत होती. वेगवेगळ्या जातीनुसार टिकलीचा आकारदेखील वेगवेगळा होता. स्त्री विधवा आहे की साधवा हे देखील टिकली वरून ओळखले जाई. पूर्वी सवाष्ण बायकांनाच टिकली लावण्याचा अधिकार होता. विधवांना आपले कपाळ सुने ठेवणे बंधनकारक होते.
टिकली हे सौभाग्याचे प्रतिक होते. बाईला नवरा आहे किंवा नाही हे दोन भुवयांमध्ये लावल्या जाणाऱ्या या टिकलीवरून ओळखता येत असे. हळूहळू हा सांस्कृतिकदृष्ट्या ग्राह्य धरला जाणारा पुरावा लवकरच फॅशन ट्रेंड बनला यात शिल्पासारख्या कमर्शियल टिकली उत्पादन करणाऱ्या कंपन्यांच्या मोठा वाटा आहे. शिल्पा कंपनीने पारंपारिक प्रतीकाचे रुपांतर आधुनिक रुपात केल्याने सर्वच स्तरातील महिलांमध्ये याची लोकप्रियता वाढली. भारतीय महिलांना तर हे आधुनिक रूप इतके भावले की कपाळावर चिकटवता येणाऱ्या टिकलीशी त्याही चिकटून गेल्या असे म्हटल्यास वावगे ठरणार नाही.
अगदी टीव्ही सिरीयल, पेपर आणि मॅग्झीनच्या कव्हरवरील मॉडेलदेखील या टिकली लावून सजलेल्या दाखवल्या जात. शिल्पा बिंदीने टिकलीचा आकार आणि रंग एकच ठेवल्याने टिकली सोबत जातधर्माची पटणारी ओळख देखील पुसली गेली. सिनेमातही पारंपारिक भारतीय नारीचे रूप हे कपाळावर लावल्या जाणाऱ्या मोठ्या टिकलीने अधिक खुलवले जाऊ लागले.
रेट्रो काळात म्हणजे ७० आणि ८० च्या दशकात रुपेरी पडद्यावरच्या सर्वच अभिनेत्री साडीला मॅचिंग होणारी टिकली लावत असत. चित्रपटातील हिरोईनच्या कपाळावर उठून दिसणारी मोठी टिकली ज्याप्रकारे तिच्या सौंदर्यात भर घालते अगदी त्याच पद्धतीने सामान्य स्त्रियांनाही मोठी ठळक टिकली वापरण्याची हौस वाटू लागली. गडक रंगाच्या टिकल्यांना तर विशेष पसंती होती.
टिकलीचा आकार, रंग यातही विविधता येत गेली. सर्व स्तरातील स्त्रियांच्या गरजा लक्षात घेऊन अगदी एक रुपयापासून ते २०० रुपयांपर्यंत मिळणाऱ्या टिकल्या बाजारात उपलब्ध होऊ लागल्या. दररोज वापरली जाणारी साधी टिकली आणि सणसमारंभासाठी वापरली जाणारी डिझायनर टिकली अशी विविध व्हरायटी मिळू लागली. शिल्पासारख्या टिकल्यांनी हा आधुनिक ट्रेंड आणल्यानंतर यामध्ये तन्वीसारख्या काही नव्या कंपन्यादेखील नवनव्या कल्पना घेऊन येऊ लागल्या.
२००० पर्यंत तर टिकलीच्या मागणीत बराच फरक पडला होता. टिकली हे फक्त पारंपारिक वेशभूषेसोबतच वापरले जाणारे सौंदर्यप्रसाधन राहिले नसून जीन्स, लेगीन्ससारख्या वेस्टर्न लुकसोबतही टिकली वापरली जाऊ लागली. विविध कलाकुसरीच्या वेगवेगळ्या आकाराच्या, फॅन्सी टिकल्यांची मागणी वाढली तशी हरहुन्नरी कलाकार टिकली बनवण्याच्या नवनव्या युक्त्या शोधू लागले. टिकलीत अधिकाधिक नाविन्य येत गेले.
भारतीय परंपरेचा अविभाज्य भाग असलेली टिकली हळूहळू भारताबाहेरही लोकप्रिय होऊ लागली. तन्वीसारख्या ब्रँडने ग्रीस, स्पेन, ब्राझीलसारख्या देशातही मार्केट मिळवले. परदेशी स्त्रियांनाही मोठ्या आकाराच्या भडक डिझाईनच्या टिकल्या आकर्षित करत होत्या. काही काळासाठी टिकली बनवणाऱ्या ब्रँडनी साडीच्या किंवा जीन्स-टॉपच्या डिझाईनशी मिळत्याजुळत्या टॅटू बनवण्याचाही प्रयत्न केला. पण, ही फॅशन फारकाळ ट्रेंडमध्ये राहिली नाही.
शिल्पा आणि तन्वीसारखे लोकप्रिय ब्रँड वगळता अगदी घरगुती स्तरावरही अनेक महिलांना टिकली तयार करण्यातून रोजगार मिळाला. आपल्या नाविन्यपूर्ण कल्पना आणि कौशल्य वापरून अनेक महिला टिकली बनवण्याचा आणि विकण्याचा व्यवसाय करू लागल्या. शहरी भागातील स्त्रियांसाठी टिकली ही रोजच्या पेहरावाचा एक अविभाज्य भाग नसली तरी, शहरी भागात आजही सण-उत्सव साजरे करताना मात्र टिकली वापरली जाते. ग्रामीण भागातील स्त्रियांसाठी मात्र टिकली हे फक्त एक सौंदर्य प्रसाधन नसून त्यांच्या रोजच्या पेहरावाचा एक अविभाज्य भाग आहे.
शहरात आज वेस्टर्न लुकसोबतही छोटी गोल टिकली लावलेल्या स्त्रिया पाहायला मिळतात. टिकलीने पारंपारिक ओळख टिकवूनही संस्कृतीच्या सीमांचे उल्लंघन केल्याचे हे एक चांगले उदाहरण आहे असे म्हणावे लागेल. टिकलीशिवाय आजही साजशृंगार अपुरा आहे. एरवी टिकली लावणे म्हणजे काकूबाई स्टाईल असा समज प्रचलित होता. पण, आज टिकली हे स्त्रियांतील सांस्कृतिक भेदाचे प्रतीक नसून तिच्या अंतर्गत सामर्थ्याचे प्रतीक बनून पुढे येत आहे.
आमचे इतर लेख वाचण्यासाठी आणि व्हिडीओ पाहण्यासाठी क्लिक करा : फेसबुक , युट्युब | Copyright © ThePostman.co.in | All Rights Reserved.