आमचे सर्व लेख आणि व्हिडीओ मिळवण्यासाठी फॉलो करा : फेसबुक | युट्युब
वर्णवर्चस्वाच्या भ्रामक कल्पना उभ्या करून जगभरातल्या ज्यूंचा विनाश करायला निघालेला हि*टल*र हा जगभरात होऊन गेलेल्या हुकूमशहांपैकी सर्वांत क्रू*र, खरं तर माथेफिरू हुकूमशहांचा अग्रणी मानला जातो. दुसऱ्या महायु*द्धाला इतकी वर्षं उलटून गेल्यावर आजही त्याच्या नावाचा उल्लेख म्हणजे विवादास्पद बाब आहे.
त्याच्या छळछावण्या आणि गॅस चेंबर्सची वर्णनं ऐकून आजही अंगावर काटा उभा राहतो. मात्र, त्याच्याच सैन्यात वरिष्ठ अधिकारी असलेल्या एका वरिष्ठ सेनाधिकाऱ्याने हि*टल*रच्या समोर ताठ मानेने उभं राहून त्याचा हुकूम धुडकावून लावण्याचं धाडस दाखवलं होतं. तरीही हि*टल*रने आपला संताप गिळून टाकून त्या अधिकाऱ्याला नवी जबाबदारी देऊन नव्या मोहिमेवर रवाना केलं होतं. ज्याच्या भीतीने लाखो ज्यू नागरिकांनी जर्मनी, पोलंडमधली घरं दारं सोडून साता समुद्रापार स्थलांतर केलं, त्या हि*टल*रच्या त्याच्याच अधिकाऱ्याकडून झालेल्या अपमानाची कहाणी म्हणूनच उलेखनीय ठरते.
फ्रेडरिक विल्हेल्म एडुआर्ड कासिमिर डायट्रिच फॉन सॉकेन हे दुसऱ्या महायु*द्धाच्या काळात ‘वेहरमॅच हीर’ या जर्मन सैन्यातले यशस्वी आणि सन्मान्य सेनापती होते. त्यांचा उच्च दर्जा, दुसऱ्या महायु*द्धादरम्यान जनरल सॉकेन यांनी रणभूमीवर ज्या शौर्याचं आणि नेतृत्वक्षमतेचं दर्शन घडवलं. त्यामुळे त्यांना ओक पाने, तलवारी आणि हिरे यांच्यासह जर्मनीने ‘नाइट्स क्रॉस’ प्रदान केला. असा सन्मान तोपर्यंत केवळ २७ जणांचा करण्यात आला. जनरल सॉकेन हे त्यापैकी शेवटचे!
पूर्व रशियामध्ये फिशहॉसेन इथे जन्मलेले सॉकेन सन १९१० मध्ये जर्मन सैन्यात सहभागी झाले. त्यांना १९ जून १९१२ रोजी द्वितीय लेफ्टनंट म्हणून नियुक्त करण्यात आले. पहिल्या महायु*द्धानंतर, त्यांनी कर्नल पदावर काम केलं आणि १ जानेवारी १९४२ रोजी त्यांची मेजर जनरल म्हणून पदोन्नती झाली. सन १९४१ च्या अखेरीस चौथ्या पॅन्झर डिव्हिजनचे कमांडंट म्हणून त्यांची नियुक्ती करण्यात आली, त्यांनी नंतर ‘जर्मन स्कूल फॉर मोबाईल ट्रूप्स’चे कमांडंट म्हणूनही काम केलं.
सन १९४४ मध्ये जूनच्या उत्तरार्धात पूर्व आघाडीवरच्या ‘पॅन्झर कॉर्प्स’ या तुकडीचे उपप्रमुख पदाची जबाबदारी सॉकेन यांच्यावर सोपविण्यात आली. आर्मी ग्रुप सेंटरमध्ये सोव्हिएत ह*ल्ल्यामुळे मोडकळीस आलेल्या अनेक विभागातून जनरल सॉकेन निवडक जवानांना घेऊन ‘ग्रुप वॉन सॉकेन’ म्हणून ओळखली गेलेली तुकडी उभारली.
त्यांच्याच नेतृत्वाखाली जवानांनी मिन्स्क या शहराचे रक्षण यशस्वीरीत्या केले आणि जबरदस्त सोव्हिएत सैन्यापासून जीव वाचवून यशस्वी माघार घेण्याचा अर्थात, बेरेझिना नदी ओलांडून पळून जाण्याचा जर्मन सैनिकांना माघार घेण्यासाठीचा मार्ग तात्पुरता का होईना, राखला.
यु*द्धाच्या शेवटच्या महिन्यांत जनरल सॉकेन यांनी पूर्व आणि पश्चिम प्रशियाच्या बचावासाठीच्या सैन्याचे नेतृत्व केलं. दि. ८ मे १९४५ रोजी सर्व जर्मन सैन्याने बिनशर्त आत्मसमर्पण केल्यानंतर जनरल सॉकेन यांच्या तुकडीलाही शरण जाण्याचे आदेश देण्यात आले. हेल द्वीपकल्पात आत्मसमर्पण केल्यानंतर जनरल सॉकेन यांची रवानगी सोव्हिएत कारागृहात करण्यात आली.
त्यांना ओरिओल तुरुंगात हलवण्यापूर्वी लुब्यांका बिल्डिंगमध्ये सुरुवातीच्या काळात कैदेत ठेवण्यात आले. त्यांच्यावर लष्करी खटला चालवून तब्बल २५ सक्तमजुरीची शिक्षा ठोठावण्यात आली. नंतर ती ३० महिन्यांपर्यंत कमी करण्यात आली.
दुसऱ्या महायु*द्धात ओकची पाने, तलवार आणि हिरे यांच्यासह ‘नाइट्स क्रॉस’ मिळवणारे जनरल सॉकेन हे शेवटचे जर्मन अधिकारी ठरले. त्यांचा थोरला मुलगा लेफ्टनंट हॅन्स एरिक वॉन सॉकेन ३० मे १९४४ रोजी रोमानियामध्ये झालेल्या कारवाईत मारला गेला. जनरल सॉकेन यांची सन १९५५ मध्ये सोव्हिएत कैदेतून सुटका झाली. सन १९८० मध्ये म्युनिक येथे त्यांचा मृत्यू झाला.
जुन्या काळातले घोडदळ अधिकारी जो नियमितपणे तलवार आणि एका डोळ्याचा चष्मा धारण करीत. जनरल सॉकेन यांचा पेहराव त्याचा पद्धतीचा होता.
जनरल सॉकेन यांच्यावर, ‘ब्राऊन मॉब’ला तुच्छ मानणार्‍या पुरातन खानदानी प्रशियातील पुराणमतवादी ‘खानदानी’ विचारांचा मोठा पगडा होता. त्यामुळे ते स्वतःला इतरांपेक्षा श्रेष्ठ समजत. विशेष म्हणजे ज्या क्रू*रकर्मा हि*टल*रचे नुसते नाव जरी घेतले आज इतक्या वर्षांनीही अनेकांच्या उरात धडकी भरते, त्या हि*टल*रलाही फार महत्त्व न देण्याचं धाडस जनरल सॉकेन यांनी दाखवलं आणि अर्थातच त्याची फळं त्यांनी भोगली.
दि. १२ मार्च १९४५ रोजी जनरल सॉकेन यांना दुसऱ्या सैन्याचं नेतृत्व करण्याचे आदेश देण्यात आले तेव्हा ते हि*टल*रला भेटण्यासाठी आला. त्यावेळी त्यांचा एक हात त्यांच्या तलवारीच्या मुठीला होता. त्यांच्या एका डोळ्यावर चष्मा लावलेला होता. नियमाप्रमाणे त्यांनी हि*टल*रचा जयजयकार केला नाही किंवा हात उंचावून सलामीही दिली नाही.
हि*टल*रच्या कक्षात प्रवेश करताना शस्त्र आणण्याची परवानगी नव्हती किंवा चष्मा धारण करण्याचीही परवानगी नव्हती. म्हणजे एकाच वेळी कितीतरी ‘प्रमाद’ जनरल सॉकेन यांच्याकडून घडले होते. तरीही त्यांचे ज्येष्ठत्व लक्षात घेऊन हि*टल*रने त्याबद्दल चकार शब्दही काढला नाही.
कामाचं बोलणं सुरू केलं. हि*टल*रने त्यांना सांगितलं की, त्यांनी अल्बर्ट फोर्स्टर या डॅनझिगचा गौलीटर (ना*झी जिल्हाधिकारी) यांच्या आदेशांचं पालन केलं पाहिजे. यावर जनरल सॉकेन यांनी साक्षात हि*टल*रला समोरच्या टेबलावर हात आपटतच नकार दिला. संतप्त हि*टल*रने आपला राग दाबून टाकत जनरल सॉकेन यांना आपल्या सैन्याच्या तुकडीच्या नेतृत्वाची धुरा घेण्याची सूचना केली. जनरल सॉकेन यांनी हि*टल*रकडे एक तुच्छतापूर्वक कटाक्ष टाकला आणि ते कक्षातून बाहेर पडले.
हि*टल*रच्या कक्षातून बाहेर येऊन त्यांनी आपल्या तुकडीच्या नेतृत्वाची जबाबदारी स्वीकारली आणि यु*द्ध संपेपर्यंत ती पारही पाडली. यु*द्धातून किंवा सैन्यातून सुटका करून घेण्याची संधी जनरल सॉकेन यांना अनेकदा मिळाली होती. मात्र, त्यांनी प्रत्येक वेळी त्यांनी त्यांच्या ऐवजी जखमी सैनिकांना परत पाठवले आणि स्वतः पहिल्या आणि दुसऱ्या महायु*द्धात दीर्घकाळ मातृभूमीची सेवा केली.
शेवटी, ते रशियन सैन्याच्या हाती लागले. त्यांनी जनरल सॉकेन यांना तब्बल १० वर्ष तुरुंगात डांबून ठेवलं. जेव्हा त्याची मुक्तता करण्यात आली तेव्हा आयुष्यभराच्या कठोर परिश्रमांमुळे त्यांना ‘व्हीलचेअरवर’शिवाय पर्याय उपलब्ध नव्हता. ते बव्हेरिया येथे सैन्यातून निवृत्त झाले आणि तलवार आणि बंदुका सोडून चित्रकलेसाठी ब्रश हाती घेतला.
जनरल सॉकेन यांच्या या एका प्रकरणाने एक प्रश्न बहुतेकांच्या मनात आल्याशिवाय राहणार नाही की, जनरल सॉकेन क्रू*रकर्मा हि*टल*रला करू शकले, तसाच विरोध आणखी काही जर्मन अधिकाऱ्यांनी केला असता तर ना*झी सैन्याकडून झालेले अ*त्याचार काही प्रमाणात तरी कमी झाले असते काय? अर्थात, जनरल सॉकेन यांनी हि*टल*रला केलेला विरोध कोणत्याही विचार अथवा तत्वावर आधारित नव्हता तर केवळ स्वतःच ज्येष्ठत्व आणि श्रेष्ठत्व सिद्ध करण्याचा तो प्रकार होता. मात्र, हिटलरला विरोध करता येऊ शकतो, हे त्यांनी दाखवून दिलं.
आमचे इतर लेख वाचण्यासाठी आणि व्हिडीओ पाहण्यासाठी क्लिक करा : फेसबुक, युट्युब | Copyright © ThePostman.co.in | All Rights Reserved.
