आमचे इतर लेख वाचण्यासाठी आणि व्हिडीओ पाहण्यासाठी क्लिक करा : फेसबुक, युट्युब
तुम्ही लहान असताना ‘मिकी माऊस क्लब हाऊस’ नावाचं कार्टून पाहिलंय? ज्यांना मिकी माऊस आवडतो त्यांनी तर ते नक्कीच पाहिलं असेल. आपल्या खास तयार केलेल्या क्लब हाऊसमध्ये मिकी आणि त्याचे साथीदार मिळून दररोज काहीतरी नवीन ऍडव्हेंचर करतात. त्यातून त्यांना नवीन काहीतरी शकण्यास मिळतं. मिकीचं क्लब हाऊसची रचना पाहून मला नेहमी वाटायचं, यार…किती परफेक्ट प्लॅनिंग करून हे घर आणि आजूबाजूचा परिसर तयार केलाय. आपलंही अशाच एखाद्या परफेक्ट शहरात घर असावं, हे मला नेहमी वाटायचं.
पण, या तर झाल्या सर्व व्हर्च्युअल गोष्टी. भारतात मिकीचं घर असलेल्या टाऊनसारखं एक खरंखुरं टाऊन पाच दशकांपूर्वीचं उभं राहिलेलं आहे! ‘ऑरोविल’, असं या टाऊनचं नाव आहे. हे शहर कुणा व्यक्तीच्या मालकीचं नाही तर संपूर्ण मानवतेच्या मालकीचं आहे. त्याचे दरवाजे वय, राष्ट्रीयत्व, आर्थिक परिस्थिती, धार्मिक दृष्टिकोन यांचा विचार न करता सर्वांसाठी खुले आहेत. योगी श्री ऑरोबिंदो यांचं तत्वज्ञान डोळ्यासमोर ठेवून तयार केलेलं हे शहर शांतता, सौहार्द, ज्ञान आणि प्रगतीसाठी प्रयत्न करतं. अशा या ठिणाबाबत आज आपण जाणून घेणार आहोत.
जगभरातील सुमारे ५० हजार लोकसंख्या राहू शकेल अशी, व्यवस्था असलेली ऑरोविल हे एक सार्वत्रिक शहर आहे. ‘मानवी एकतेच्या प्रयोगासाठी’ या शहराची निर्मिती करण्यात आलेली आहे. मानवी एकतेचा विचार करून तयार केलेलं हे शहर, अशा प्रकारचा जगातील एकमेव प्रयोग आहे.
ऑरोविल हे पाँडिचेरीतील विलुप्पुरम जिल्ह्यात वसलेलं आहे. याची स्थापना १९६८मध्ये मीरा अल्फासा यांच्या संकल्पनेतून झाली आहे. ६०च्या दशकाच्या सुरुवातीला भारत सरकारसमोर ही संकल्पना मांडण्यात आली होती. शासनानं ही संकल्पना युनेस्कोच्या जनरल असेंब्लीमध्ये मांडली आणि जगभरातील राष्ट्रांनी तिचं स्वागत केलं. फ्रेंच आर्किटेक्ट रॉजर एन्गर यांनी हे टाऊन डिझाइन केलेलं आहे.
याठिकाणी जगभरातील ५४ देशांतील जवळपास २ हजार ८०० नागरिक कायमचे वास्तव्याला आहेत. जे जागतिक एकतेसाठी काम करत आहेत. दक्षिण चेन्नईच्या पूर्वेकडील किनारपट्टीपासून १५० किलोमीटर अंतरावर पाँडिच्या समुद्रकिनाऱ्यावर वसवलेलं हे शहर पाहण्यासाठी जगभरातून लोक येतात. तिथली जीवनशैली, उष्णकटिबंधीय हवामान, फ्रेंच वसाहत काळातील संस्कृती, मेडिटेरियन कॅफेंमधील खाण्याचा आस्वाद घेण्यासाठी लोक येथे येतात. काही लोक येथील अध्यात्मिक जीवनशैलीचा अभ्यास करण्यासाठी येतात. ‘ऑरोविल’मध्ये अनेक गोष्टी सुरू आहेत. ज्याचा तुम्हीही एक भाग होऊ शकता.
संपूर्ण ‘ऑरोविल’ एका मातृमंदिराच्या भोवती बांधलं गेलं आहे. हे मंदिर म्हणजे १२ पाकळ्यांनी वेढलेला मोठा गोल आकाराचा एक ध्यान कक्ष (मेडिटेशन हॉल) आहे. हा जगातील सर्वात मोठा काचेचा गोल आहे. हे मंदिर तयार करण्यासाठी ३७ वर्षांचा कालावधी लागला.
२१ फेब्रुवारी १९७१ला त्याचा पाय घालण्यात आला होता तर २००८ मध्ये त्याचं काम पूर्ण झालं. मातृमंदिर हे कोणत्याही विशिष्ट धर्माचं किंवा संप्रदायाचं नाही. पूर्वपरवानगी घेऊन जगातील कोणतीही व्यक्ती त्याठिकाणी येऊन बसू शकते. ऑरोविल हे सतत वाढणारं शहर आहे. गेल्या ५० वर्षांच्या काळात जगभरातील अनेक वास्तुविशारदांनी याच्या निर्मितीमध्ये स्वखुशीनं आपलं योगदान दिलं आहे. याच्या आर्किटेक्चरमध्ये अनेक प्रयोग करण्यात आलेले आहेत.
बिल्डिंग टेक्नॉलॉजी, बिल्डिंग मटेरियल आणि इको-फ्रेंडली आर्किटेक्चरचा वापर तयार करून बांधलेल्या इथल्या इमारती अगदी सहजपणे आजूबाजूच्या वातावरणाशी सुसंवाद साधत असल्याचा भास होतो. बांधकाम आणि इमारत तंत्रज्ञान, आर्किटेक्चरल रिसर्च आणि नाविन्यपूर्णतेसाठी असंख्य आजवर अनेक पुरस्कार मिळाले असून भविष्यातील बांधकामांसाठी अनुदानही मिळालेलं आहे.
‘द ऑरोविल अर्थ इन्स्टिट्युट’ ही संस्था वास्तूशास्त्रातील ज्ञान हस्तांतरित करण्यासाठी जगभरातील ३५ हून अधिक देशांमध्ये कार्यरत आहे.
बऱ्याचदा आपल्याला आपलं रूटीन काम आणि आयुष्य रटाळ वाटू लागतं. अशावेळी काही तरी नवीन काम करण्याची इच्छा निर्माण होते. मात्र, अनेक कारणांमुळं ते करणं शक्य होत नाही. अशा व्यक्तींसाठी ‘ऑरोविल’ हे एकदम ‘परफेक्ट’ ठिकाण आहे. या ठिकाणी स्वयंसेवी काम करण्याच्या अनेक संधी आहेत. वैकल्पिक आरोग्य सेवा, पर्यावरण संवर्धन, इमारत देखभाल, नवीकरणक्षम ऊर्जा, प्राथमिक आणि माध्यमिक शिक्षण, आर्किटेक्चर, सेंद्रिय शेती अशा कितीतरी प्रकारच्या अल्प आणि दीर्घ मुदतीच्य सेवा करण्याची संधी याठिकाणी मिळते. ऑरोविलच्या परिसरात आणि आजूबाजूच्या खेड्यांमध्ये असंख्य प्रकल्प सुरू आहेत. पाणी साठवण, वनीकरण, कचरा व्यवस्थापन, सेंद्रिय शेती आणि ग्रामीण विकासाच्या कामांमध्ये हातभार लावण्यासाठी जगभरातून अनेक तरूण, विद्यार्थी आणि प्रौढ व्यक्ती येतात.
ऑरोविलमधील एकूण लोकसंख्येमध्ये ६००हून अधिक मुलं आहेत. त्यांचा शिक्षणाकडे पाहण्याचा दृष्टिकोन विस्तारला जावा यासाठी शिक्षण पद्धती अगदी मनोरंजक केली आहे. येथे वयाच्या १४व्या वर्षापर्यंत स्ट्रक्चरल स्कूलींग दिलं जातं. याठिकाणची शिक्षण पद्धती राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय संस्थांनी मान्यता दिलेली आहे. याठिकाणी अनेक बालवाड्या, प्राथमिक आणि माध्यमिक शाळा आहेत. फ्रान्स, जर्मनी, इटली आणि भारतातील शिक्षक याठिकाणी मुलांना शिकवतात. तर, रशिया, दक्षिण आफ्रिका, पेरू याठिकाणीच्या मुलांसह काही स्थानिक मुलं इंग्रजी माध्यमात धडे गिरवतात.
संस्कृती आणि भाषेची विविधता असलेल्या मुलांचं असं एका छताखाली संगोपन होणं हे वैश्विक एकतेसाठी नक्कीच फायद्याचं आहे. जवळपासच्या खेडेगावांमध्ये देखील येथील शिक्षक जाऊन मुलांना शिकवतात.
या ठिकाणी राहणाऱ्या ‘जागतिक समुदाया’मध्ये कलेला अत्यंत आदरणीय स्थान आहे. याठिकाणी अनेक कलाकार आणि सर्जनशील लोक राहतात. आपल्या अंगातील कलांचे प्रदर्शन करण्यासाठी ऑरोविल एक उत्तम व्यासपीठ आहे. परफॉर्मिंग आर्ट्सचं सादरीकरण करण्यासाठी अनेक सेंटर्स उभारलेली आहेत. नृत्य, शास्त्रीय संगीत, कविता, छायाचित्रणासारख्या अशा अनेक कलागुणांना याठिकाणी वाव दिला जातो. त्यामुळे जर तुम्ही एक कलाकार असाल तर ही जागा नक्कीच तुमच्यासाठी खास ठरू शकते. ऑरोविलमधील हेल्थकेअर देखील खूप आकर्षक आहे.
‘मातृवम हीलिंग फॉरेस्ट’ नावानं औषधी वनस्पतीचं सात एकरात परसलेलं जंगल याठिकाणी तयार केलेलं आहे. त्यांचा वापर करून वैद्यकीय उपचार केले जातात. होमिओपॅथी, आयुर्वेद आणि समग्र उपचार पद्धतींचे इतर प्रकारही येथे लोकप्रिय आहेत.
चेन्नईपासून तीन तासाच्या आणि पाँडीपासून ३० मिनिटाच्या अंतरावर असलेली ही ‘एक्सपरिमेंटल टाऊनशीप’ फक्त एका पर्यटन स्थळापेक्षा नक्कीच जास्त आहे. याठिकाणी येणारी प्रत्येक व्यक्ती बाहेर पडताना खूप काही शिकून आणि शिकवून बाहेर पडू शकते. त्यामुळं जर काहीतरी नवीन अनुभव घ्यायचा असेल तर हे ठिकाण तुमच्यासाठीचं बनलेलं आहे.
आमचे इतर लेख वाचण्यासाठी आणि व्हिडीओ पाहण्यासाठी क्लिक करा : फेसबुक, युट्युब | Copyright © ThePostman.co.in | All Rights Reserved.