आमचे सर्व लेख आणि व्हिडीओ मिळवण्यासाठी फॉलो करा : फेसबुक | युट्युब
बर्फाने वेढलेल्या डोंगराळ प्रदेशात भटकंती करणे हा प्रकार भारतीयांसाठी फारसा परिचयाचा नाही. मात्र, अमेरिकेत या साहसी क्रीडाप्रकाराची लोकप्रियता वेगाने वाढत आहे. अमेरिकेचे स्वित्झर्लंड किंवा बर्फाळ गिर्यारोहणाची मक्का म्हणून ओराय हे क्षेत्र अमेरिकेतील स्थानिक लोकांनी विकसित केले आहे. हे लोक स्वतःला ‘बर्फाचे शेतकरी म्हणवून घेतात.
नैऋत्य कोलोरॅडोमधील केवळ १ हजार लोकसंख्या असलेल्या ओराय या छोट्याशा पर्वतीय शहरातून भटकंती करत असताना, नयनरम्य ‘एन्क्लेव्ह’ हे जगातील सर्वात मोठे बर्फाळ गिर्यारोहण जवळच असल्याचा अंदाजही सहजासहजी येत नाही. सुमारे २०० गिर्यारोहण मार्ग आणि तब्बल १७ हजार फूट उंच जागेवर असलेले ‘ओराय आईस पार्क’ हे नवशिक्या आणि अनुभवी बर्फ गिर्यारोहकांसाठी आकर्षणाचे केंद्र बनले आहे.
हिवाळा जवळ येतो त्या वेळी स्थानिक लोक गोठलेल्या पाण्याच्या उंच भिंती तयार करण्याच्या कामाला सुरुवात करतात. साधारणपणे १९६० च्या दशकाच्या उत्तरार्धात अमेरिकेत बर्फाच्छादित गिर्यारोहणाचा साहसी क्रीडाप्रकार लोकप्रिय होत गेला आणि नैसर्गिक ठिकाणांबरोबरच काही मानवनिर्मित आईस पार्क्स उभारले जाऊ लागले. ओराय आइस पार्क हा त्यापैकी सर्वात मोठे आणि लोकप्रिय ठिकाण आहे.
‘बर्फाची शेती’ करून साहसी गिर्यारोहकांना आकर्षित करून घेणाऱ्या या अनोख्या शेतकऱ्यांबद्दल या उद्यानाचे व्यवस्थापक डॅन चेहेल यांनी दिलेली माहिती चांगलीच उत्कंठावर्धक आहे.
बर्फाचा शेतकरी म्हणजे काय?
बर्फाचा शेतकरी खडकाच्या आणि कड्यांच्या पृष्ठभागावर खड्डे खोदून त्यामध्ये पाण्याचा प्रवाह सोडतो. हिवाळ्याच्या हवामानात हे पाणी गोठून त्याचे बर्फ बनते आणि बर्फाळ गिर्यारोहणाचे मार्ग तयार होतात. दरवर्षी नोव्हेंबरमध्ये तापमान कमी होताच बर्फाच्या शेतीचा हंगाम सुरू होतो.
उन्हाळ्यात बर्फाळ गिर्यारोहण मार्गांवर वाढलेली सर्व झाडे झुडुपे छाटण्याच्या कामाने बर्फाच्या शेतीचे काम सुरू होते. हे काम सुमारे आठवडाभर चालते. हे काम झाल्यावर बर्फ तयार करण्याचे काम सुरू होते. त्यासाठी दीड मैल लांब सिंचन प्रणालीद्वारे पाणी वाहून आणले जाते. गिर्यारोहण मार्गांवर खड्डे खणून त्यात हे पाणी सोडले जाते. काही पाणी हे जमिनीत मुरून जाते. त्यामुळे जमिनीतील रिकाम्या जागा भरल्या जातात आणि जमिनीचे तापमानही घटते.
हिवाळ्यात वाढणाऱ्या थंडीने उरलेले पाणी गोठून बर्फ तयार होते. त्या साठी वेगवेगळ्या भागात कमी-अधिक पाणी देण्यासाठी वेगवेगळ्या आकाराच्या शॉवर हेड्सचा वापर केला जातो. फवारले जाणाऱ्या पाण्याचा थेंबही आवश्यकतेनुसार लहान मोठा असतो. सामान्यतः कमीत कमी आकाराच्या थेंबाची खडकांवर फवारणी केली जाते. त्यामुळे पाणी लवकर थंड होऊन लवकर गोठते. तापमान कमी असलेल्या रात्री जास्त पाणी सोडणे आणि तापमान जास्त असलेल्या रात्री पाण्याचा प्रवाह कमी करणे ही कामे महत्वाची आहेत.
यासाठी वापरले जाणारे पाणी शहराच्या पाणीपुरवठ्यातून वाहून जाणारे किंवा शिल्लक राहणारे असते. हे शहराच्या उंचावरील डोंगराळ भागातून एका झऱ्यातून येते. ते ५ लाख गॅलन क्षमतेच्या पाण्याच्या दोन टाक्यांमध्ये ते साठवले जाते. उन्हाळ्यात त्याचा वापर वीजनिर्मितीसाठी केला जातो तर हिवाळ्यात ते आईस पार्ककडे वळविण्यात येते. शेवटी ते कोलोरॅडो नदीत जाते. बर्फाळ गिर्यारोहण मार्ग बनवण्याचे काम साधारणपणे २० नोव्हेंबरच्या आसपास सुरू होते. गिर्यारोहणाची सुरक्षित आणि पुरेसा टिकाऊ बर्फ तयार होण्यासाठी सुमारे २० दिवस ते एक महिना एवढा कालावधी आवश्यक असतो. हवामानानुसार हा कालावधी वाढण्याचीही शक्यता असते.
मुळात गिर्यारोहक असलेले, आणि या पार्कचे व्यवस्थापक डॅन यांनी व्हरमाँटमधील स्टर्लिंग महाविद्यालयात ‘पर्यटन म्हणून बर्फाळ गिर्यारोहणाचे फायदे’ हा संशोधन प्रकल्प पूर्ण केला. जानेवारी २००३ मध्ये त्यांनी २ आठवडे बर्फावर चढण्याचे प्रशिक्षण घेतले. चांगले प्रशिक्षित झाल्यावर त्यांना वेगवेगळ्या ठिकाणी बर्फाळ गिर्यारोहणासाठी नेण्यात आले. प्रत्येक चढाई हे एक साहस होते. माझ्यासाठी स्वतःला जोखून बघण्याचा, अडथळ्यांवर मात करण्याचा आणि मित्रांसोबत भटकंती करण्याचा हा एक उत्तम मार्ग होता, असे डॅन सांगतात.
स्टर्लिंग महाविद्यालयातील प्रशिक्षणाच्या दुसऱ्या वर्षी वर्गातील अनेकांनी ‘माउंटन कल्चर्स सेमिस्टर’चा भाग म्हणून प्रशिक्षकांसह ओरायला भेट दिली. त्यांच्याकडून या ठिकणाची माहिती मिळताच डॅन त्याकडे आकर्षित झाले. त्यांनी लगोलग ओरायला भेट दिली आणि तेच त्यांचे कार्यक्षेत्र बनले. आईस पार्कच्या उभारणीत त्यांनी मोलाचे योगदान दिले.
हे आईस पार्क चित्तथरारक आणि विस्मयकारक अनुभव देणारे आहे. याला अमेरिकेचे स्वित्झर्लंड म्हणून ओळखले जाते. बर्फाळ गिर्यारोहण करणाऱ्यांसाठी हे मक्केइतकेच महत्वाचे आहे.
उत्तर अमेरिकेतील सर्वोत्तम बर्फ चढाईच्या ठिकाणांमध्ये हे ओराय आईस पार्क हे प्रमुख ठिकाण आहे. उद्यानात काही दिवस बर्फारोहणाचे प्रशिक्षणही घेता येते. उद्यानात तब्बल १७ हजार फूट उंचीचा कडा चढाईसाठी उपलब्ध आहे. प्रत्येक हंगामात या ठिकाणी बर्फारोहणासाठी ७ ते ८ हजार गिर्यारोहक हजेरी लावतात. बर्फ़ारोहण करणाऱ्यांना जाड पृष्ठभाग असलेला आणि निळा बर्फ आवडतो. काही जणांना हंगामाच्या अखेरीस उपलब्ध असलेला भुसभुशीत बर्फ हवा असतो. हवामान आणि ऋतूनुसार बर्फ वेगळा असतो.
ओराय काउंटीमधील स्थानिक नागरिकांचे अर्थकारण हे बहुतांश पर्यटकांवर अवलंबून आहे. आइस पार्क उभारले जाण्यापूर्वी ओराय हे विशेषतः हिवाळ्यात एक ओसाड शहर मानले जात असे. ९० च्या दशकाच्या सुरुवातीस आईस पार्क सुरू होण्यापूर्वी शहराची अर्थव्यवस्था तशी ठप्पच होती. पार्क मधील वर्दळ जसजशी वाढली, ते अधिकाधिक लोकप्रिय झाले तसतसे शहराच्या अर्थव्यवस्थेला बाळसे चढले. ओराय आईस पार्क हे अमेरिकेतील सर्वात मोठ्या गिर्यारोहण केंद्रांपैकी एक बनले आहे. शहरातील प्रत्येक घरात किमान एक गिर्यारोहक निवारा घेत असतो. स्थानिक लोक अतिशय अगत्यशील आहेत. नवंनवीन गिर्यारोहक शहरात येत राहतात आणि खुल्या दिलाने त्यांचे स्वागत केले जाते.
बर्फाळ गिर्यारोहणाचे क्षेत्र वाढविणे, पाहुण्यांचे जास्तीत जास्त चांगले आदरातिथ्य करणे आणि कर्मचारी आणि गिर्यारोहकांना पुरेपूर सुरक्षितता प्रदान करणे हे पार्क व्यवस्थापनाचे ध्येय आहे. पायाभूत सुविधांची देखभाल करणे आणि सुधारणे हे देखील एक मोठे लक्ष्य आहे, उद्यानाच विस्तार वाढवण्याचा विचार देखील व्यवस्थापन करत आहे. बर्फाचे शेतकरी आणि गिर्यारोहक दोघांसाठीही उंच शिखरावर सुरक्षिततेच्या दृष्टीने पोहोचणे अशक्य असलेल्या ठिकाणी पायऱ्या आणि पदपथांच्या स्वरूपात पायाभूत सुविधा उपलब्ध करून देऊन नवे अधिक थरार देणारे मार्ग विकसित करण्याचा व्यवस्थापनाचा मानस आहे.
आमचे इतर लेख वाचण्यासाठी आणि व्हिडीओ पाहण्यासाठी क्लिक करा : फेसबुक, युट्युब | Copyright © ThePostman.co.in | All Rights Reserved.